Trích dịch tiếng Việt từ Tiểu thuyết “Laulu tulipunaisesta kukasta” bằng tiếng Phần Lan của Johannes Linnakoski, Nhà xuất bản WSOY 1905.
Giới thiệu tác giả: Johannes Linnakoski (1869 – 1913) là dịch giả, nhà báo, nhà sáng lập và tổ chức tài ba của Hội nhà văn Phần Lan, đồng thời là nhà văn tiên phong trong giai đoạn vàng son của nghệ thuật Phần Lan. Các tác phẩm chính: Cuộc chiến muôn đời (1903) kịch, Bài ca về bông hoa màu lửa (1905) truyện vừa, Những người tị nạn (1908) tiểu thuyết, Con gái của Jefta (1911), Simson và Delia (1911) kịch, và hai tập truyện ngắn. Chủ đề chính trong các tác phẩm của ông là những vẫn đề thuộc phạm trù đạo đức xoay quanh cảm giác tội lỗi, sự trừng phạt và sự hòa giải … những vấn đề luôn song hành trong xã hội và trong đời sống của mỗi một con người.
Giới thiệu tác phẩm: ”Bài ca về bông hoa màu lửa”
Nhân vật chính của tiểu thuyết, Olavi Koskela – được coi là chàng Don Juan của Phần Lan – là con trai của một điền chủ. Sau lần xung đột lớn với cha, anh bỏ nhà ra đi, ra nhập vào đội quân thợ thả bè gỗ, lang thang trên các triền sông của Phần Lan. Với vẻ ngoài cao ráo, lời nói ngọt ngào và có duyên, Olavi – người được gọi bằng cái tên ”Dũng sĩ vượt thác” – đã dễ dàng chiếm được trái tim các cô thiếu nữ xinh đẹp sống trong làng mạc ven các dòng sông. Olavi gọi các cô thiếu nữ mình quyến rũ được bằng những cái tên như Nai Con, Mắt Xinh, Hoa Mận … Chàng trai yêu hết mình, nhưng khi rời đi nơi khác cũng quên ngay người mình đã chinh phục.
Nhưng khi gặp Kylikki, người con gái xinh đẹp, kiêu hãnh và rất khó chinh phục của điền trang Moisio, Olavi đã hoàn toàn bị khuất phục, không đủ sức dứt áo ra đi như những lần trước. Anh đến gặp cha của Kylikki, xin cưới nàng làm vợ. Lời cầu hôn của anh bị cha nàng từ chối. Olavi lại tiếp tục cuộc sống lang bạt, chinh phục thêm đôi ba thiếu nữ nữa, để rồi nhận ra mình không thể nào quên được Kylikki. Olavi quay trở lại, và lần này lời cầu hôn được chấp nhận, họ làm đám cưới.
Olavi không muốn tiếp tục sống trong trang trại được thừa kế. Anh quyết định khai hoang lập trang trại cho mình và gia đình. Sau một thời gian Kylikki mang thai. Olavi vẫn không quên được những tháng ngày nhẹ dạ, nông nổi của mình và anh cảm thấy hối hận, đau khổ khôn nguôi vì biết Kylikki vẫn phải chịu đựng khi nhớ lại những cuộc phiêu lưu của chồng. Olavi bắt đầu nghiêm túc tìm hiểu tính cách mình, cho đến khi hòa giải được với quá khứ. Kẻ lãng tử lang thang đã trở thành một người chủ gia đình có trách nhiệm, và là một thành viên đáng kính của cộng đồng và xã hội.
Laulu tulipunaisesta kukasta là tiểu thuyết đầu tay và nổi tiếng nhất của Johannes Linnakoski. Đây cũng là tác phẩm đầu tiên được xếp loại bestseller của văn học Phần Lan, đã được dịch ra 19 ngôn ngữ trên thế giới. Tác phẩm sớm được dịch ra các ngôn ngữ lớn như Anh, Pháp, Nga, Đức, trong đó tiếng Nga đã có bốn phiên bản dịch, tiếng Đức có hai. Gần đây nhất năm 2007 tiểu thuyết đã được dịch lại, lần thứ hai, sang tiếng Bungari. Bản dịch tiếng Pháp đã được tái bản đến hơn năm mươi lần.
Bài ca về bông hoa màu lửa đã được chuyển thể và dựng phim 2 lần ở Phần Lan và 3 lần ở Thụy Điển. Bộ phim câm dựa trên tiểu thuyết này cũng là tấm vé bước vào Thế giới Hollywood của đạo diễn Phần Lan gốc Thụy Điển, Mauritz Stiller.
Hình bìa sách Laulu tulipunaisesta kukasta (tiếng Phần Lan), tái bản lần thứ 4. 1914
Dưới đây là nội dung 3 chương trích từ 32 chương của tiểu thuyết.
Chương X
Dũng sĩ chinh phục thác
Kohiseva là thác nước nổi tiếng, bởi đó là ngọn thác kiêu hãnh nhất, dữ dội nhất trong những con thác của dòng Nuolijoki dài hơn mười lăm dặm[1] này.
Moisio là điền trang nổi tiếng, bởi những người chủ của điền trang này, từ xa xưa đến nay, luôn được biết là những người giàu có, cứng rắn và kiêu hãnh như chính thác Kohiseva luôn tung bọt trắng xóa.
Con gái điền trang Moisio là người nổi tiếng, bởi không cô gái nào có bím tóc đung đưa đẹp như thế, và cũng chưa chàng trai nào có thể hãnh diện là mình đã được nhận chút thờ ơ từ ánh mắt long lanh của cô.
Kyllikki là tên của thiếu nữ Moisio – không ai khác có tên như vậy, và cái tên ấy cũng không có cả trong niên lịch, mọi người bảo thế.
“Cái đuôi sau rốt” của kỳ thả gỗ đã đến làng Kohiseva. Họ đến vào ban đêm và bắt đầu vào việc trong ngày đầu tiên này ở làng. Một nhóm thả nốt bè gỗ cuối cùng, nhóm kia dọn đống thân gỗ mắc lại khô khốc trên bờ phía hai bên thác.
Tối đến những người đàn ông lê bước về nhà trú tạm của họ.
Thiếu nữ trẻ đang lúi húi trong vườn điền trang Moisio. Cô tưới cho đám bắp cải vừa được trồng.
Chàng trai trẻ đang bước trên con đường chạy dài bên vườn.
Chàng đã thấy cô gái từ xa và chăm chú nhìn cô.
“Đó chính là cô ấy”, chàng nhủ thầm với chính mình, “người được đồn thổi nhiều đến vậy – thiếu nữ kiêu hãnh!”
Cô gái đứng thẳng dậy từ thế lom khom, dáng người thon thả, tay trái hất bím tóc vừa rơi xuống trước ngực ra đằng sau lưng và mái đầu xinh xắn khẽ ngẩng lên vẻ tự tin rất con gái.
“Nàng thật đẹp!”, chàng trai nghĩ và bước chậm lại một cách vô thức.
“Đó chính là anh ta, người mà đám con gái suốt ngày bàn tán”, thiếu nữ nghĩ và khẽ liếc nhìn người đang đi tới từ bên khóe mắt, “người mà họ bảo rất khác thường!”
Cô cúi xuống múc thêm gáo nước.
“Mình bắt chuyện với cô ấy chăng?” Chàng trai tự hỏi mình.
“Khéo lại tự làm mình hổ thẹn thôi!”
“Như thế thì sẽ là lần đầu đấy!” Chàng trai bật cười. Cô gái lại cúi xuống tiếp tục tưới. Chàng trai tiến lại ngày một gần.
“Có thật là anh ta táo tợn đến mức dám bắt chuyện với mình không?” Thiếu nữ tò mò tự hỏi mình. “Có lẽ đó là thói quen của anh ta. Cứ thử xem!”
“Cưỡi trên lưng ngựa và giáo sẵn trên vai – Chúng ta chống lại những kẻ khổng lồ!” Chàng trai chấm dứt sự giằng có trong tâm trí và cương quyết bước qua, không một lần liếc sang bên.
“Thế cơ à?” Mải nghĩ cô gái đổ chệch một gáo nước lớn. “Anh ta quả cũng khác thường!” Cô dõi theo chàng trai rất lâu – và thấy anh ta đi ngang qua mà không bắt chuyện còn xúc phạm hơn nhiều.
Tối hôm sau cô gái lại ở trong vườn. Lúc ấy chàng trai dừng lại.
“Chào cô”, anh cất tiếng và nhấc mũ, động tác kiêu hãnh nhiều hơn là lịch sự.
“Chào anh”, lời đáp vang lên từ trong vườn, qua bờ vai – mái đầu chỉ khẽ quay, đủ để đáy mắt nhìn ra đường.
Im lặng.
“Cô có những bông hồng đẹp quá!” Tiếng từ đường vọng vào.
Câu nói chỉ theo phép lịch sự, nhưng lại vang lên như một lời thách đấu – chàng trai biết rất rõ điều đó.
“Đúng vậy!” Câu trả lời từ vườn vọng lại với giọng nói như thể “tôi đã sẵn sàng, đang chờ đây”.
“Tôi đã nghĩ liệu có thể xin một bông không, làm kỷ niệm cho kẻ qua đường – từ bụi hồng đỏ kia. Nếu như cô không cho đó là hơi quá.”
Thiếu nữ đứng thẳng dậy.
“Tặng hoa cho bất cứ ai qua hàng rào điền trang Moisio không phải là tập tục ở đây, cho dù đó có là thói quen ở nơi khác.”
“Cho dù đó có là thói quen ở nơi khác.” Chàng trai thầm nhắc lại và cảm thấy máu sôi lên. Anh biết thiếu nữ muốn ám chỉ gì qua lời đáp, và cũng đã đoán lần gặp đầu tiên của hai người ít nhất cũng phải như thế này, nhưng đòn tấn công trước, không ngại ngần của thiếu nữ đã khiến anh kinh ngạc.
“Tôi không có thói quen xin hoa qua hàng rào bất cứ khu vườn nào”, anh kiêu hãnh trả lời. “Cũng không có thói quen xin đến hai lần, cho dù ở nơi khác có là thế. Chào cô!”
Thiếu nữ ngạc nhiên, quay lại và nhìn chàng trai: cô không đợi lời đáp thế này!
Chàng trai đi vài bước, rồi đột ngột dừng lại, nhảy qua mương và dựa người vào hàng rào. “Tôi nói thêm một chút – nếu được phép nói?” Anh nói và nhìn thiếu nữ với ánh mắt sắc sảo. “Ai cũng có quyền nói!” Thiếu nữ trả lời.
“Tôi chỉ định nói”, chàng trai tiếp tục bằng giọng nói kìm nén, rất nhỏ nghe gần như một lời thì thào, “rằng nếu cô, thiếu nữ ạ, lúc nào đó nhận ra rằng cô đã rất coi trọng các bông hồng của mình, thì cô hãy ngắt bông hồng ai đó đã xin và cài lên ngực áo. Điều đó sẽ không hạ thấp giá trị của cô, mà chỉ là dấu hiệu, là cô có thể coi kẻ lữ hành cũng là một con người.”
“Chúng tôi vẫn rất coi trọng những bông hoa của mình”, cô gái đáp và nhìn thẳng vào chàng trai, “nhưng người dám xin những đóa hoa đó cho bản thân, phải là người dám làm những việc khác nữa chứ không phải chỉ xin hoa. Bởi vì xin hoa thì bất cứ kẻ lữ hành nào cũng xin được.”
Họ nhìn nhau trong chốc lát, mắt không hề chớp.
“Tôi sẽ nhớ điều đó!” Chàng trai nói, giọng đầy ẩn ý. “Chào cô!”
“Chào anh!” Lời đáp vọng ra từ khu vườn.
“Anh ta đúng là người khác thường, bọn con gái nói thật đúng”, cô gái thì thầm với chính mình khi cúi xuống tiếp tục công việc.
Chiều chủ nhật đám đông đủ loại tò mò chen chúc trên cầu Kohiseva. Không phải ai cũng chen chân lên được chiếc cầu đã chật, mà nhiều nhóm người còn tụ tập hai bên bờ thác.
Cô nàng đưa chuyện đã loan báo những tin tức rất kỳ lạ – thế nên mới đông người đến vậy.
“Chủ nhật tới vào bốn giờ chiều”, cô nàng loa loa khắp nơi, “sẽ có cuộc thi vượt thác tại Kohiseva!”
“Cái gì?” Người người tròn xoe mắt kêu lên, bởi vì chưa có ai có thể chỉ dùng thân gỗ vượt thác Kohiseva. Quả thật đã có một lần, mười năm về trước, một người đàn ông trẻ và kiêu hãnh – người ở phía cửa sông – đã bất chấp và vượt một con thác hiền hòa hơn tí chút ở phía cuối dòng. Anh ta đã làm, và xác được vớt lên bờ – một cảnh thật ảm đạm, khiến ánh nắng mùa hạ cũng tối tăm hơn trong mắt mọi người.
“Nhưng bây giờ sẽ vượt thác!”, cô nàng đưa chuyện vừa nói vừa mỉm cười rất tự đắc. “Lần này trong cả hai đội đều có những người rất điên rồ. Có sự tranh cãi giữa chỉ huy các đội, mà không có cách nào giải hòa, chỉ có thể cá cược mà thôi – đội trưởng đội mà thành viên bị thua sẽ phải mời cà phê cả hai đội thợ.”
Cả vùng Kohiseva náo động, người các làng khác cũng dồn đến – người ta coi việc vượt thác Kohiseva là quá kỳ lạ.
Trên cầu người người đi lại, nói nói, tranh luận. “Sao lại đánh cược chuyện trời đánh vậy!”
“Nghe nói lúc đó họ say”, ai đó giải thích. “Có thể đoán được mà, người tỉnh táo hay cho dù thiểu não cũng không làm vậy!”
“Thế còn những người vượt thác? Việc này liên quan đến chính họ chứ?” Ai đó hỏi.
“Một người hình như đầu có vấn đề, bảo nhảy vào lửa cũng nhảy, chỉ cần ai đó khích bác, sao không dám làm.”
“Thì rõ! Phải hơi điên điên một chút.”
“Đừng chưa gì đã bảo người ta điên, đó là người thợ bè có tiếng!” Ai đó nhấn mạnh.
“Dù sao thác Kohiseva cũng nổi tiếng hơn! Thế còn người kia?”
“Các anh không biết người kia ư? Đó là Olavi, trưởng nhóm, – kia kìa!”
“Kia á, trông như lính cậu ấy ư?”
“Phải!”
“Anh ta là người thế nào nhỉ, trông không có dáng thợ thả bè chút nào!”
“Thì cứ tìm hiểu xem, nếu anh biết cách. Không ai biết gì hơn về anh ta ngoài vẻ bề ngoài ấy. Nghe bảo là người có học và biết đôi ba ngôn ngữ, mà cũng không có tên nào khác ngoài Olavi.”
“Thế là đáng ngờ rồi!”
“Không phải trong đội ta cũng có đôi người thế sao. Mà tôi bảo này, nếu có ai vượt được thác, thì đó chính là anh ta. Anh ta sẽ làm được.”
“Đừng có nói đại – anh đâu phải thánh thần gì!”, ai đó ở đội bên kia thốt lên.
“Nhưng kìa, sao điền chủ Moisio lại vội vàng đến gặp các vị trưởng đạo thế kia?”
Hai người đội trưởng đứng ở giữa cầu. Một người, Falkki đang dựa vào thành cầu và hút cái tẩu cần dài, được buộc chùm rua đo đỏ, anh ta bập bập hút và cười tủm tỉm. Người kia được gọi là Väntti – người đàn ông góc cạnh như gốc vân sam sần sùi nhựa, luôn đứng dạng chân, tay để trong túi quần và điếu xì gà tỏa khói. Và cây vân sam này rất kiêu hãnh, kiêu hãnh với ngôn ngữ Karjala của mình, và còn kiêu hãnh hơn với những đôi ủng da, những đôi ủng da mũi hất kỳ lạ, và thân ủng cao quá bắp chân đến hết đùi – cả phần dưới thân thể người đàn ông chỉ toàn là ủng da.
“Tôi nghe nói cả cuộc thi này bắt đầu từ trò cá cược của hai đội trưởng”, ông Moisio nhấn mạnh: “Vậy nên tôi khuyên các anh nên rút lại ngay lập tức. Con thác này theo trí nhớ của tôi đã đòi năm mạng sống, và điều đó theo tôi đã quá đủ cho cả làng này.”
“Nào nào Moisio!” Väntti đáp, lấy tẩu ra khỏi miệng và nhổ nước đánh toẹt từ một bên mép. “Ở đây chúng tôi có định lấy mạng ai đâu, không có gì sợ, chỉ mua vui cho dân làng thôi.”
“Mặc các anh có định gì đi nữa”, ông Moisio cương quyết, “tôi bảo ở đây cho cả làng cùng nghe, rằng nếu tai nạn xảy ra, thì tôi với tư cách là già làng, sẽ kiện các anh ra tòa, vì các anh đã lấy mạng người ra cá cược.”
“Ông Moisio nói đúng đấy!” Tiếng kêu vang lên từ nhiều phía.
Hai đội trưởng tụm lại và bắt đầu thì thào bàn luận.
“Thôi được!” Väntti nói sau phút suy nghĩ và chìa tay cho Falkki. “Chúng tôi hủy bỏ lời các cược trước sự chứng kiến của tất cả mọi người”, Falkki giải thích, “như vậy sẽ không cần ai buộc tội chúng tôi. Nhưng những người vượt thác, họ có vì thế mà bỏ cuộc hay không – đó là việc của họ!”
Mọi cặp mắt đều hướng về hai người đua, họ đang đứng đối mặt nhau, xung quanh là những người của đội mình.
“Gã trai này không sợ cái chết, cũng không định biến mình thành xác chết trôi sông. Tất nhiên là gã sẽ vượt thác!” Một trong hai người thi, người có áo khoác đỏ kêu lên vênh váo.
“Anh hãy thôi đi!”, Già Moisio nói với Olavi, “ người kia sẽ không còn hứng vượt thác một mình. Bản thân anh cũng phải thấy, là trước đây chưa ai dám vượt cái thác đầu ngọn sông này, và bây giờ cũng sẽ không có.”
Olavi trầm ngâm quan sát thác nước. Những người xung quanh căng thẳng chờ đợi.
“Ông nói rất đúng, tôi phải công nhận điều đó cho tất cả mọi người cùng nghe”, cuối cùng anh nói. “Nhưng liên quan đến việc này đã có sự thỏa thuận, hôm nay chúng tôi sẽ làm những việc mà trước nay chưa ai từng làm, thế nên không thể hủy cuộc thi”, anh tiếp tục, giọng cao và rõ ràng khiến cho tất cả những ai đứng trên cầu đều nghe thấy.
Moisio quay đi không nói thêm lời nào.
“Ai sẽ vượt trước đây?” Falkki hỏi.
“Tôi đã nghĩ là tôi bắt đầu trước.” – người áo đỏ nói.
“Về phần tôi thì thế cũng được!” Olavi nói ngắn gọn.
“Ít nhất thì các anh hãy để mấy người sang đứng ở gờ chắn bờ bên kia phòng nhỡ có chuyện gì xảy ra!” Già Moisio nói với hai đội trưởng.
“Vì tôi thì không cần!” người áo đỏ ngạo mạn hét lên.”Hay người cạnh tôi đây lại cần thợ câu chăng?”
“Vậy thì vì tôi đi!” Olavi nói ngắn gọn. “Dù thế nào đề phòng vẫn tốt mà.”
Hai người đàn ông tìm chọn những cây gậy chống của mình, còn những người trên cầu vừa chờ họ vừa nhìn ngọn thác.
Kohiseva thật hùng vĩ tung bọt trắng xóa vào cuối xuân. Chiếc cầu chắc chắn vòng ngang bắc qua khung cổ vững chãi của thác. Dưới cầu thác thượng nguồn đã gấp gáp lấy thêm đà và rồi đổ thẳng xuống dòng chảy, vội vã và ầm ầm đều đặn. Đầu tiên chảy thẳng, rồi cuộn tròn sang bên phải cho đến khi trốn chạy tung bọt trắng xóa đập vào ghềnh đá của Thành Äkeä. Bức ghềnh thành đó đứng giữa thác như gã khổng lồ, từ khe nứt của ghềnh đâm lên một cây mận rừng xum xuê đung đưa như cái mũ đội đầu – ghềnh đá sừng sững giữa dòng, chia dòng chảy ra làm hai, sóng bạc đầu bên trái đổ thẳng xuống cối xay nước, còn sóng bên phải đổ vào lạch nước thẳng đứng được khoan vào ghềnh đá làm luồng thả gỗ. Nước chảy xiết trong lạch, vũ điệu bốc lửa của bọt trắng – ngắn như niềm vui cuộc sống: những ngọn sóng bạc đầu gầm rú rít dâng lên khuỷu đá có độ cao đến hai sải tay rồi đổ xuống “mắt xoáy Eeva”có hình thù như cái nồi khổng lồ. Ở đó chúng quẩn quanh, chững lại hiền hòa và sau đó như ngọn thác dưới khe khẽ lăn tròn về phía trước.
Kohiseva là như vậy đó. Bức thành đá cô đơn đứng giữa những con sóng bạc, ngăn không cho những người thợ vượt qua nó vào mùa thả gỗ, và bên bờ trái của dòng chảy những thân gỗ nằm ngổn ngang. Từ những thân gỗ đó người ta làm một tường ngăn như một cây cầu lớn, chặn những khúc gỗ đang ầm ầm húc đầu vào trước khi bị hút vào con lạch khoan trong ghềnh. Hai người thi sẽ phải vượt qua thác đầu dòng và nhảy xuống bờ ngăn của Thành Äkeä nếu như họ còn nhảy được – không ai có thể đứng trên thân gỗ trong lạch qua ghềnh đá và cũng không ai có thể giữ được mạng sống bên bờ Vực Eeva.
Những người đàn ông cứu hộ đã vào vị trí của họ, và hai người thi bắt đầu dời đi.
Olavi như tình cờ liếc nhìn đám con gái đang đứng trên cầu. Máu như biến sạch khỏi gò má của một người, và cô nhìn xuống.
“Có lẽ ta nên thả mấy khúc gỗ xuống dò xem dòng chảy và những tảng đá ngầm ở đâu chăng?” Olavi đề nghị.
“Có lẽ ta nên gọi tất cả dân địa chính đến đây để đánh dấu đá ngầm lên bản đồ – rồi chúng ta sẽ vượt thác theo bản đồ đó!” Người áo đỏ nói, đầy vẻ chế nhạo.
Những người trong đội áo đỏ cười phá lên, mọi cặp mắt chĩa vào Olavi.
Khuôn mặt chàng trai thoáng ửng đỏ nhưng anh không nói gì, chỉ khẽ cắn môi và quay nhìn thác.
Gã áo đỏ châm chọc nhìn anh rồi gậy chống trên vai tiến về phía điểm xuất phát, cách cầu độ hơn hai chục sải tay. Anh ta nhảy lên bè gỗ và chọn một khúc gỗ để vượt thác – một khúc gỗ thông to, đã được đẽo vỏ, ngăn ngắn và dễ nổi trên nước.
Một nét cười mỉm lạ lùng thoáng nhanh qua khuôn mặt chàng trai.
“Các anh thấy không?” Trên cầu ai đó thốt lên với những người bên cạnh.
“Đã thấy là không vượt được rồi, nhìn thế là biết!”
“Chào nhé!” Tay đua áo đỏ luồn sợi dây xuống thân gỗ rồi nhảy lên đó. Anh ta dùng chân xoay nó quay tít, điệu “quay tiện” khiến cho nước xung quanh bắn lên tung tóe.
“Thế mới gọi là đàn ông chứ!” Người ta hét lên trên cầu. Người áo đỏ dừng lại, kiêu hãnh ngước nhìn lên cầu và huýt sáo, dùng thanh chống dựng thân gỗ thẳng đứng và lùi lại đôi ba bước – tay chống hông, mắt nhìn vào đầu thanh chống, gào thật to “Lạy Cha Con và Thánh Thần”.
“Này, các chàng trai, đã bao giờ nhìn thấy thế này chưa?” Kẻ áo đỏ nào đó hét lên trên cầu.
“Chưa bao giờ thấy! Bây giờ đã thấy, đã thấy!”
“Chấm dứt đi nào! Đó đâu phải “Cha Con Thánh Thần” cho việc này!” Giọng nghiêm khắc vang lên trên cầu.
“Tôi đọc hay tôi hát thì liên quan gì đến anh chứ!” Người áo đỏ hét trả lời. Nhưng anh ta cũng ngừng lời và nhắc cây gậy chống lên – đã đến gần cầu. Người vượt thác cùng khúc gỗ của mình trôi xuống dưới cầu, những người đứng xem nhìn ra bên rìa thác.
Dòng nước giận dữ đã nuốt chìm khúc gỗ và nước bắn tung lên cả ủng. Nhưng người vượt thác vẫn đứng hiên ngang.
Nước chảy nhanh hơn, khúc gỗ chìm xuống dưới lớp sóng dềnh ngang nhô cao – trên cầu ai nấy nín thở.
Gỗ lại nổi lên dưới lớp sóng. Mặt sau của nó bị đầu sóng đập rất mạnh, khúc gỗ nhẹ chao đảo dạt sang bên như bộ xương cá, dáng người vượt sóng nghiêng đi, cây chống oằn xuống, nhưng rất nhanh đã lại thấy người đàn ông đứng vững trên khúc gỗ.
Tiếng thở phào trên cầu.
“Tra-la-la-lalla!” Người áo đỏ ngân nga nhảy đôi ba bước.
“Anh ta không phải là người nữa”, người ta la hét trên cầu. Ai đó liếc nhìn Olavi: anh thấy thế nào, bạn đua được ngợi ca đấy.
Không có gì. Đôi mắt chàng trai chăm chú nhìn các đợt sóng và sự chờ đợi khiến nét mặt hằn xuống căng thẳng.
Đúng lúc đó khúc gỗ đập mạnh phải tảng đá ngầm dưới sóng nước và bật tung về phía sau. Những bước chân vội vã nghiêng ngả … gậy chống đập mạnh vào sóng làm nước bắn tung, cả thân người dựa vào thế đập – người đàn ông lại đứng thẳng dậy, nhảy mấy bước lùi, khúc gỗ lướt nhanh qua tảng đá về phía trước.
“Đó không còn là trò chơi nữa!” “Không, không, chút nữa, tí nữa thôi thì ngã rồi!”
Khúc gỗ lao nhanh vút, người vượt thác lại đứng vững chắc chắn.
Lại một cú đập nữa. Đầu khúc gỗ nảy lên bay sang phải, “đ… mẹ!” vang lên giữa dòng – áo đỏ trượt ra xa vào giữa các lớp sóng.
Tiếng kêu trên cầu, những bước chạy hoảng sợ, những người ngồi trên bờ bật dậy.
Áo đỏ hiện ra giữa các đợt sóng. Những động tác bơi khỏa nước rất mạnh – người vượt sóng vào được đến vùng nước lặng gần bờ.
Những lời chửi thề. Người đàn ông ngồi phịch xuống bờ và đổ nước ra khỏi ủng, nhận lại gậy chống từ những người cứu hộ bên bờ ngăn Thành Äkeä – mũ trôi đâu mất. Rồi anh ta nhào bật dậy.
“Không phải đã đến lúc chấm dứt ư?” Người trên cầu đề nghị.
“Khuyên mẹ mày ấy!” Anh ta phun ra qua hàm răng cắn chặt.
“Bản đồ bây giờ có thể có ích đấy!” Ai đó nói ngập ngừng.
“Khi mũ không còn, thì áo cũng chẳng cần!”
Áo đỏ bay lên bờ, áo xanh hối hả trên bè gỗ – một khúc gỗ mới bị giận dữ ẩn xuống dưới dây và trôi từ từ về phía cầu.
“Hãy giương mắt lên mà nhìn cho thỏa nhé, để lần sau còn nhớ!”
Trên cầu không một lời đáp. Khúc gỗ lao nhanh qua cầu và kiên cường đâm vào con sóng dâng ngang. Những cú hích mạnh mẽ bằng gậy từ bên phải, khúc gỗ trôi sang trái – may mắn vượt qua tảng đá ngầm đầu tiên, cho dù trong một thoáng thân hình người vượt có hơi nghiêng ngả.
“Ôi, nhìn kìa, nhìn kìa quỷ thần ơi! – Có lẽ cuối cùng anh ta cũng vượt được thác!”
“Chẳng phải khi xuất phát anh ta đã bảo là hãy nhìn anh ta, để lần sau còn nhớ hay sao!” Bạn của người thi huyênh hoang.
Khúc gỗ lao vun vút, thân thể lao theo, gậy chống nằm ngang khẽ rung rinh.
Tảng đá thứ hai lại gần, dáng người khom xuống và dần dần ngả về phía sau. Cú va chạm kinh hoàng, người nảy bật về phía trước, tiếng rắc, gậy chống đẩy gẫy đôi – áo xanh mất hút giữa sóng trắng mịt mù.
“Anh ta vừa ở kia! Liệu anh ta có vào được bờ không?” Đám đông nhốn nháo chạy.
Áo xanh xuất hiện giữa các con sóng.
“Không vào được rồi, anh ta đang ở giữa dòng!”
“Này các anh ở kia, hãy sẵn sàng!”
“Nếu anh ta bị đập vào ghềnh Mälli thì sao?”
“Không, không, anh ta đang trôi ở giữa mà!”
Và cứ thế. Áo xanh lao thẳng vào giữa đống gỗ chắn bờ, một bàn tay nắm lại hình quả đấm giơ thẳng vào người đứng trên từ chối sự giúp đỡ.
Nhưng những người trên đống gỗ không quan tâm. Một người thọc cây gậy chống của mình vào giữa hai đùi của anh này khi anh ta bị đập vào đống gỗ, người khác nhanh thoắt túm lấy cổ áo.
Họ kéo – dòng nước xô đẩy hút người đàn ông xuống dưới bè chắn. Họ kéo – áo xanh dần dần nhích lên từng chút một. Hai người đàn ông dìu người thi khập khiễng lên bờ, máu từ đùi chảy tóe.
“Không ai, con người không thể vượt được con thác này!” Giọng đau đớn gào lên và nắm tay chỉ về phía cầu. Anh ta kêu thế và dựa hẳn người vào hàng rào.
Tiếng thì thào khe khẽ trên cầu, đám đông chờ đợi – Olavi tìm gậy chống của mình. Phía sau anh thiếu nữ mặt trắng nhợt cuống quít nắm lấy bên áo khoác của người đàn ông lớn tuổi và khẽ nói gì đó với ông – khẽ thôi, nhưng cương quyết.
“Một lần nữa tôi đề nghị chúng ta chấm dứt ở đây!” Già Moisio nói khi quay về phía Olavi.
“Anh đã thấy bạn thi của anh thế nào rồi!”
“Vâng cháu đã nhìn thấy, nhưng cháu phải vượt thác này!” Chàng trai trả lời, rõ ràng và lạnh tanh, như tiếng kim loại ken két và nhìn mọi người bằng sự tự tin không giải thích nổi.
Anh xuất phát, tìm cho mình thân gỗ và cẩn trọng thử sức nâng của nó – Một khúc gỗ dài, còn nguyên vỏ sần sùi, không thật to và không thật nhỏ, và chắc chắn sẽ chìm sâu dưới nước.
“Ít nhất là anh ta chọn cho mình con ngựa gỗ khác hẳn!”
“Thì người cưỡi cũng khác mà!”
Chàng trai đang đến gần cầu – bình thản, không nói một lời, nhìn thẳng vào con thác. Bên cầu chỉ một lần anh ngước mắt và để tia nhìn chạm vào ánh mắt của thiếu nữ mặt tái nhợt. Đôi con mắt mỉm cười và đầu khẽ khàng gật như một lời chào.
“May mắn nhé!” Những người xem trên cầu nhiệt tình kêu to – vì chàng trai đã tạm biệt họ thân thiết đến thế.
Anh đã đến dưới cầu, chạm con sóng dâng ngang dòng – Mọi cặp mắt hồi hộp dõi theo.
Bọt nước vỡ ra ầm ầm réo, cây gỗ bơi sâu dưới nước im lìm – người cưỡi giống như trên sàn diễn. “Thấy chưa, thấy chưa? Anh ta hẳn biết ngựa thế nào mới chịu được sóng đập dồn!”
Thân gỗ lao nhanh, dáng người dong dỏng nghiêng về bên trái, sào đẩy đung đưa trong không khí.
“Anh ta định làm gì thế này, sao không tránh đá ngầm?”
Thân hình căng ra, sào chống thẳng băng im phắc, ánh mắt rực cháy tập trung nhìn những dòng xoáy quanh các tảng đá ngầm, hai đầu gối khẽ nhún xuống.
Cú đập chát chúa và bước nhảy thoắt vào không khí. Thân gỗ nặng bật lại sau chừng khuỷu tay và chàng trai rơi xuống lưng gỗ – như rơi lên sàn diễn, và đứng như trên sàn diễn.
“Phải thế chứ, phải thế chứ! Đúng là diễn viên xiếc! Chưa bao giờ được thấy thế này!”
Tiếp tục về phía trước. Ba lần chống sào mạnh, nhanh – thân gỗ vượt qua mà không chạm vào tảng đá đã khiến người áo xanh phải ngã.
“Anh ta đã vượt được, vượt được như người đàn ông chân chính!” Trên cầu những tiếng thán phục vang lên.
Thân gỗ lao nhanh, thân hình khỏe đẹp uốn lượn. Một cú nhảy từ phía trong, anh như múa trên dàn lò xo.
Thân người phía trên lại căng ra, sào chống thôi không đung đưa và đầu gối khuỵu sâu xuống – trên cầu những cái đầu ngó ra.
Tiếng đập chát chúa vang đến tận cầu, cú nhảy đẹp hơn cả lần vừa nãy. Những bước nhảy nhanh về phía trước … và đã lấy được độ cân bằng.
Những bước chân múa lùi về sau – thân gỗ lại xé sóng.
“Ôi trời không phải là người nữa! Ai đã nhìn thấy vũ sư như thế bao giờ chưa?”
“Nhưng còn ghềnh Mälli! Để xem anh ta qua cú đập tiếp thế nào?”
Ghềnh Mälli đứng canh nơi con thác bắt đầu chuyển dòng.
Thân gỗ nghiêng mình lao vút đến thẳng ghềnh đá đã được cọ xát nhẵn thín. Thân hình chàng trai hơi ngả sang phải, rồi bước nhảy sang phải thẳng vào những ngọn nước trắng. Ghềnh đá cũng ra đòn và đập đầu thân gỗ ra ngoài, người vượt thác rơi thẳng xuống lưng gỗ và lao vun vút về trước – đầu thân gỗ vẽ những đường tạm biệt run run lên ngực ghềnh đá.
“Đúng là ma quỷ! Bây giờ thác Kohiseva đã bị vượt rồi!” Tiếng hò reo tung hô vang trên cầu.
Chàng trai lao như tên bắn ở giữa dòng. Dòng thác vòng cong. Bãi chắn Thành Äkeä tiến lại gần.
“Bây giờ là cản trở cuối cùng!”
“Và ác nghiệt nhất!”
Đôi ba bước lùi về đằng sau – thân gỗ đập thẳng vào tường chắn. Một cú nhảy, một cú va đập, chân chạy gần như đến đầu thân gỗ, và chỉ đến đó anh mới sững lại.
Thân gỗ từ tường ngăn bật trở lại vài sải tay vào giữa dòng và cả dọc thân rung bần bật như vừa nhận phải một cú đấm trời giáng. Và rồi dòng chảy giữa ghềnh bắt đầu hút vào.
Những người gác đứng im như tượng, mắt trợn tròn. Một người bắt đầu hét, người kia ôm đầu và cả anh ta rồi cũng gào lên. Cây cầu cũ kỹ kêu ken két.
“Chúa ơi, bây giờ anh ta cũng không đến được tường ngăn!” Người kêu gào, người nhào ra phía trước, người đứng như hóa đá – những người đứng ở hai bên bờ bắt đầu chạy xuống phía dưới.
Chàng trai nhìn về phía tường ngăn Thành Äkeä lần nữa. Sào chống đung đưa, vòng xoay tròn cương quyết, người đàn ông chạy nhanh về phía đầu thân gỗ và bắt đầu chèo mạnh ngang dòng chảy đi lên phía trên.
“Bây giờ anh ta định đến bờ ngăn bên kia!”
“Anh ta đến đó sao được, mà ở đó cũng không có ai gác!”
“Ôi trời, ôi, đúng, anh ta lao thẳng đến vực Eeva rồi!”
Trận đấu tay đôi! Chàng trai cố gắng cho đầu gỗ hướng vào bờ, dòng chảy bên thành kéo thân gỗ ngày càng mạnh về phía dưới – bây giờ nó đang hút đầu gỗ vào cổ họng trắng bọt nước của mình.
Mấy lần đẩy rất mạnh, mấy bước chân chạy linh hoạt – chàng trai nhảy lên nâng sào chống vào không khí. Anh bay về phía bãi ngăn, rơi xuống, sào chống đập mạnh vào cái gì đó đánh bốp – rồi trên cầu không nhìn thấy gì, tất cả nhìn về phía sau tường ngăn. Những bước chân chạy xuống cuối dòng … tiếng kêu …
Nhưng giây phút sau những người canh bên tường ngăn Thành Äkeä bắt đầu quay mũ của họ như điên và tiếng kêu như gầm rú lan lên phía đầu nguồn. Gì vậy? Một số người đứng sững, số khác còn chạy nhanh hơn.
Khi ấy một thân hình dong dỏng đột nhiên xuất hiện ở phía tường ngăn bên kia và vui mừng khôn xiết quay tung mũ hướng về cầu. Tất cả đứng sững như bị đóng đinh xuống đất. Những chiếc mũ quay tròn, những chiếc khăn phấp phới và tiếng reo mừng vui lan dọc khắp bờ sông.
Olavi bước rất nhanh lên bờ, nhưng cả khuôn mặt vẫn còn trắng nhợt. Điều đầu tiên mà anh nhìn thấy là thiếu nữ xanh nhớt đang đứng bên nhà cối xay nước người run rẩy xúc động. Cô gái đứng một mình, những người khác còn cách cô một đoạn xa.
Chàng trai khựng lại – chàng sẽ bước tiếp, để họ tránh nhau ư! Cô gái nhìn xuống. Chàng trai đến gần. Đôi mắt cô gái ngước nhìn lên, sóng sánh ấm áp sâu thẳm – rồi cụp ngay xuống – những bông hồng đỏ hừng trên đôi má. Mắt chàng trai mỉm cười và anh vui mừng nhấc mũ chào khi đi ngang qua. Thế rồi anh bị những lời hò reo chúc mừng của đám đông nuốt chửng.
“Dũng sĩ vượt thác Kohiseva! Xin chào, chúc mừng! Ông hoàng của tất cả những người vượt thác! Không ai sánh nổi! Đám đông náo nức chen chúc nhau xung quanh anh.
“Nào phải cậu được ăn thức ăn thần thánh đấy không, cậu ấy!” Väntti nói và đập đánh bốp vào vai Olavi – cả người đàn ông là một điệu hân hoan mừng rỡ với cả ủng da xì ga.
“Và bây giờ hình như cậu đã được thêm quá nhiều tên rồi”, Falkki thêm vào. – “Cậu không phải chỉ là Olavi … ô ô hô!”
“Bây giờ chúng ta sẽ gọi cậu là “Dũng sĩ vượt thác” – được không?”
“Cũng đúng việc mà – các anh cứ cho vào sách thôi!” Chàng trai bật cười.
“Và bây giờ chúng ta sẽ đến nhà của chủ nhà xay uống cà phê”, lại Falkki nói. – “Đúng thế, như thế này phải uống đến hai lần mới đáng!”
Tối đó khi Olavi về lại nhà tạm trú của mình, bên cửa sổ phòng ngủ nhà Moisio một thiếu nữ bồn chồn chờ đợi.
Và một bông hồng đỏ thắm được cài vào vết nứt của cọc rào cao nhất cạnh đường cái quan. Chàng trai nhảy qua mường – đầu của cô gái thụt lại nấp vào bòng rèm.
Bồng hồng hiện trên ngựa áo. Ánh mắt cám ơn trượt dài theo sườn vườn cây lên phía trên, nhưng không gặp một ai.
Trong phòng ngủ mái đầu có những lọn tóc vàng gục xuống bàn tay để trên bàn – cô gái bật khóc khe khẽ.
Chương XI
Bài ca về bông hoa đỏ lửa
“Sao tối nay anh buồn vậy, Olavi?” Cô gái hỏi và ấm áp nhìn chàng trai.
“Tại sao anh buồn ư?” Chàng trai đáp như nói với chính mình, tay nghịch nghịch dây buộc tóc của cô gái và buồn bã nhìn ra phía trước.
“Giá như anh biết được tại sao!”
“Chẳng lẽ anh không biết ư?” Cô gái hỏi.
“Không, lần này thì không – và đó mới là điều kỳ quặc!”
Tiếng nói ngắt lại —.
“Chính ra em không nên tò mò về nỗi buồn của anh”, một lúc sau cô gái nói. “Nhưng nếu em có những nỗi buồn và em có người bạn, thì em sẽ kể.”
“Và em sẽ có thể làm cho người bạn ấy buồn – bởi vì dù sao người ấy cũng sẽ không hiểu.”
“Có thể người ấy sẽ cố gắng để hiểu.”
Nhưng chàng trai như không nghe thấy cô gái nói gì. Anh buông rơi bím tóc cô, ngả người ra sau dựa vào cánh tay kia và lơ đãng nhìn về phía trước.
“Cuộc đời thật kỳ lạ!” Anh nói như đang mơ màng. “Không kỳ lạ sao được, khi ta thích một điều gì đó, và rồi đột nhiên lại cảm thấy điều đó chẳng là gì?”
Cô gái nhìn anh dò hỏi.
“Ví dụ như cuộc đời này của anh! Cho đến bây giờ cuộc đời ấy như một câu chuyện cổ tích thật đẹp, thế nhưng bây giờ …”
“Nhưng bây giờ…?”
“Bây giờ anh không biết đó là gì, có thực là gì không. Từ làng này sang làng khác, từ thác này sang thác kia, chuyện rồi lại chuyện …”
Giọng nói lại ngắt giữa chừng—.
“Thế nhưng sao anh lại lang thang như thế?” Cô gái thầm thì hỏi, như ngượng ngùng. – “Đó là điều em luôn ngạc nhiên.”
“Và chính bản thân anh cũng kinh ngạc tại sao anh lại phải lang thang, và anh buộc phải làm thế ư, nhưng dù sao anh vẫn phải đi!”
“Anh phải? Chẳng lẽ anh không thể ở nhà mình …?” Cô gái lại hỏi, có chút đắn đo,”Cha mẹ anh mất rồi ư – anh không kể chút gì về họ?”
“Ồ không, không, họ vẫn còn sống.”
“Nếu như anh ở với họ …?”
“Anh không thể, họ không thể trói buộc anh được!” Chàng trai nói, gần như là lạnh lùng.
“Anh không yêu cha mẹ mình ư?” Cô gái kinh ngạc hỏi.
Chàng trai im lặng trong một thoáng.
“Có chứ, anh yêu họ, cũng như yêu bao điều khác nữa. Nhưng không gì có thể trói buộc được anh!”
Và anh cảm thấy trong mình có gì đó đang lớn dần lên và trào dâng, cái điều mà lâu nay anh cố kìm nén.
“Và anh hy vọng …” Chàng trai sôi nổi tiếp tục, nhưng rồi dừng lại giữa chừng câu nói.
“Và anh hy vọng …?”
“Điều đó liên quan đến em, Kyllikki!” Chàng trai nói như đe dọa.
“Anh cứ nói, em có thể nghe”, cô gái đáp và dự cảm điều chẳng lành.
“Anh hy vọng là chúng ta chia tay nhau như kẻ thù!” Chàng trai nói gần như giận dữ.
“Là kẻ thù?”
“Phải. Chúng ta gần như là kẻ thù khi gặp nhau, và nếu khi chia tay cũng vậy, thì sẽ tốt hơn!”
“Vì sao?”
“Bởi vì – anh nói thẳng ra nhé?”
“Em muốn như thế.”
“Bởi vì”, chàng trai đáp, và sắc lạnh nhìn cô gái, “em không phải là người mà anh đã chờ đợi và hy vọng! Anh rất tự hào và hạnh phúc khi có được tình bạn của em. Thế nhưng anh đã nghĩ anh còn được cái gì khác nữa, và cái khác ấy nồng hậu, lớn lao và nguyên vẹn.”
Thiếu nữ im lặng trong một thoáng.
“Bản thân anh, anh có nồng hậu và nguyên vẹn không?”, cuối cùng cô hỏi, giọng run lên.
“Không! Nhưng anh đã có thể như thế và đã từng muốn như thế, nhưng em đã ngăn anh. Cả tuần nay chúng ta đã là gì đó của nhau, nhưng cũng không phải thế – anh gần như không dám nắm tay em.”
“Vậy còn điều gì đáng lẽ anh đã phải làm?”
“Gì ư? Sở hữu em trọn vẹn! Tất cả, hoặc không gì hết!”
Thiếu nữ im lặng, và đấu tranh với tình cảm của mình.
“Liệu em được phép nói với anh điều gì đó không?” Thiếu nữ khẽ hỏi.
“Em cứ nói!”
“Sở hữu em hoàn toàn ư …?” Cô dừng lại ngập ngừng, nhưng rồi tiếp tục với đôi môi tái nhợt: “Sở hữu hôm nay và ngày mai ra đi – và rồi sau này thỉnh thoảng nhớ lại, rằng đã có lúc anh sở hữu em?”
“Anh có thể căm thù em!” Từ đôi mắt của chàng trai hiện rõ điều đó, nhưng chàng không nói gì, chỉ nhìn.
“Có thể anh cũng không phải là người mà em chờ đợi”, thiếu nữ trầm tĩnh tiếp tục. “Nếu anh là người em chờ đợi, thì anh …”
“Thì sao?” Chàng trai nóng nảy kêu lên, như chống lại lời buộc tội.
“Thì anh … thì anh không nói như vậy với em, như anh đang nói”, cô gái đáp lại như lảng tránh. “Và có lẽ, điều mà vì thế anh giận em, là điều … là … anh không thể nhận được nhiều hơn thứ mà anh có thể tự mình giành lấy?”
Chàng trai nhìn cô gái bằng đôi mắt mở to, đầy kinh ngạc.
“Và có lẽ anh không thể”, cô gái tiếp tục, thầm thì khó có thể nghe thấy, “lấy nhiều hơn mức anh có sức để giữ?”
Cô gái lúng túng nhìn xuống, bản thân cũng không biết mình vừa nói gì. Cô chỉ buộc phải nói ra.
Chàng trai im lặng nhìn cô gái rất lâu, cứ như điều vừa nghe thấy thật mới mẻ và bất ngờ, khiến anh phải suy nghĩ.
“Chính em phải biết chứ, vì sao mà anh không thể giữ!” Cuối cùng anh nói.
“Vâng, quả thật là em có biết”, cô gái đáp, “bởi vì anh không muốn giữ!”
Giống như một cành mềm và sắc nhọn vừa đâm vào người chàng trai, bị gãy và làm chỗ đó nhói đau. Họ nhìn nhau không nói một lời, mắt không chớp.
“Nhưng nếu như anh muốn giữ”, chàng trai nói, nóng nảy với bàn tay kia của cô gái, “liệu có táo tợn lắm không nếu anh muốn?”
Mặt cô gái cắt không còn giọt máu và cô không cất nổi một lời.
“Liệu anh có liều quá không?” Chàng trai hỏi lại lần nữa.
“Chẳng phải mỗi người phải tự biết là mình dám làm đến mức nào ư?” Cuối cùng cô gái cũng gắng gỏi trả lời.
“Ôi, Kyllikki, Kyllikki, nếu như em biết được!” Chàng trai kêu lên trong đau đớn và nắm chặt hai bàn tay cô gái.
Nhưng rồi chàng sững lại lặng người.
“Nếu như anh vì em và vì mình mà dám làm điều đó – nhưng trong việc này còn người thứ ba nữa!”
“Anh sợ ông ấy ư?” Thiếu nữ hỏi từng tiếng rõ ràng, mắt nhìn thẳng chàng trai.
“Anh không sợ, nhưng ngộ nhỡ ông ấy nhạo báng và đuổi anh đi?”
“Nếu như điều lo lắng ấy là trở ngại”, cô gái nói thẳng, “thì tốt nhất là anh đừng làm. Bởi vì anh yêu ai hơn, bản thân anh, hay người mà anh nghĩ là anh yêu?”
Chàng trai gần như không chịu nổi cái nhìn của cô gái.
“Thế nhưng nếu anh sợ chỉ vì em?” Chàng nói gần như là âu yếm.
“Anh không cần phải sợ điều đó, bởi vì em tin là anh sẽ chưa làm gì chừng nào anh hoàn toàn chắc chắn về bản thân mình. Và nếu một khi anh đã chắc chắn, thì anh sẽ không cần vì em mà sợ bất cứ điều gì.”
Chàng trai nhìn cô vừa ngạc nhiên vừa ngưỡng mộ.
“Em là cô gái thật kỳ lạ Kyllikki”, chàng kêu lên. “Chỉ đến giờ anh mới bắt đầu hiểu em. Em không như là người con gái mà anh hy vọng, em hơn nhiều người anh chờ đợi … Phải, anh biết rõ điều này khiến em phải trả giá thế nào, và anh sẽ không bao giờ quên điều đó.”
Nhưng rồi anh lại buồn bã và đau khổ.
“Phải, bây giờ anh đã biết em”, chàng trai nói gần như là than vãn. “Nhưng anh lại không biết chính bản thân mình!”
“Rồi một lúc nào đó anh sẽ biết,” cô gái dịu dàng nói.
“Giá như có thêm mấy ngày nữa …”
Chàng trai nghĩ một chút, những đường nhăn sâu giữa hai hàng lông mày.
“Chiều mai đội anh sẽ đi, và nếu như trước đó anh biết rõ về mình, anh sẽ cố đến nhà em trước khi anh đi. Nhưng anh sẽ chỉ đến vào những phút cuối cùng, bởi vì nếu điều mà anh lo ngại sẽ xảy ra, anh sẽ không thể ở lại đây thêm một giây phút nào.”
Thiếu nữ gật đầu. Họ đứng dậy.
“Kyllikki!” Chàng trai xúc động thốt lên, tay nắm chặt hai bàn tay cô gái. “Có thể đây sẽ lần cuối cùng anh được gặp em, chỉ hai chúng ta với nhau. Em đừng kết tội anh, vì anh là người như thế.”
“Anh cũng không thể nào là người khác được mà”, cô gái nồng hậu đáp. “Vâng, em hiểu anh.”
“Và vì thế anh luôn biết ơn em. Và có thể … ai biết được” – Giọng anh ngắt lại, chùng xuống – “tạm biệt, Kyllikki!”
Chiều chủ nhật. Những người thợ bè chuẩn bị rời đi.
Đám thanh niên trong làng, có cả mấy người nhiều tuổi nữa, đã tụ tập tại con đường quan dẫn đến bờ vịnh dưới thác Kohiseva để xem những người ra đi.
Vịnh sạch sẽ, quang quẻ không còn gỗ khúc, cái đuôi bè gần như trống không được những người thợ kéo di chuyển nhanh vượt qua vùng nước lặng về phía dưới. Mấy người đi ở phía trước và đẩy những thân gỗ mắc lại vào đám cỏ ven bờ xuống dòng chảy, những người khác thong thả đi dọc bờ, và gào lên những lời tạm biệt vui nhộn.
Trên bờ vịnh, gần nơi những người đến xem đang đứng, có một thân gỗ cô độc, đầu gỗ được kéo lên chỗ nước nông. Cây sào chống ngay gần đó.
“Của Dũng sĩ vượt thác đấy”, ai đó giải thích. Nghe nói anh ta còn có việc gì ở đâu đấy.
Trái tim của một người trong đám đông đập hỗn loạn.
“Ờ, vậy thì chúng ta lại được nhìn thấy anh ta vượt sóng trên thân gỗ rồi – có lẽ nó được để lại cho anh ta đó chứ?”
“Tất nhiên. Sao lại phải nhọc công đi bộ khi có con ngựa thế kia! – Anh ta đến kìa!”
Chàng trai như luồng gió dữ từ trên triền sông lao xuống. Một người trong đám đông tái nhợt. Cô nhìn thấy qua bước chân sự việc đã kết thúc thế nào. Điều gì khác thường xảy ra nơi ấy mà chàng quay lại giận dữ thế kia.
Chàng trai đến gần. Mặt chàng trắng bệch, đôi môi mím chặt và từ đôi mắt thi thoảng thấy lóe lên những tia sắc lạnh, cho dù suốt thời gian chàng chỉ nhìn thẳng ra dòng nước lặng lờ.
Chàng bước qua đám đông, giơ mũ lên chào, nhưng không nhìn ai.
“Có chuyện gì vậy?” Những đôi mắt dò hỏi, nhưng không ai thốt ra lời nào. Cô gái xanh tái sợ mình sẽ ngã và vội nắm lấy thành gỗ dẫn xuống bờ.
Chàng trai giật cây sào chống, ẩn thân gỗ xuống dòng chảy và nhảy lên nó. Rồi chàng đẩy mạnh mấy cái và quay nhìn lên đám đông đứng trên đường. Chàng tìm và thấy khuôn mặt tái nhợt.
“Tạm biệt!” Chàng nói và giơ mũ lên chào.
“Tạm biệt! Chào nhé! Hãy quay lại nhé, Người vượt thác!”
Những cái mũ vẫy vẫy, mấy cô gái phất khăn của mình. Chàng trai vẫn đứng mặt hướng về phía bờ và chậm rãi chèo lùi ra phía vịnh. Những người đứng trên bờ muốn hét to những lời chào tạm biệt thân mật, nhưng không ai thốt ra được lời nào, chỉ biết nhìn vào khuôn mặt trắng nhợt.
Chúng trắng như tuyết, khi chàng trai ngẩng lên và nhìn thẳng vào đám đông, và ngừng mái chèo.
“Những đồng tiền đúc ra từ đồng đỏ,
người ta trả công cho kẻ nghèo khó.
Thiếu nữ của tôi, nàng chấp nhận tôi,
nhưng cha mẹ nàng khước từ xua đuổi!”
Câu hát vang lên run rẩy, như lời than thở đau cắt thịt da, khiến cho những người nghe gần như giật mình.
“Có chuyện gì thế này – anh ta có bao giờ hát như vậy đâu?”
“Im đi và hãy lắng nghe!” Chàng trai nhìn một thoáng xuống nước, chầm chậm chèo ngược ra sau, và cất tiếng với giai điệu thứ hai:
“Nhà của tôi đứng bên bờ thác cao,
sóng bạc đầu qua vách tường ập đến.
Bàn chân tôi ướt rượt thác thế gian,
nước trắng xóa đập tung tràn mặt.”
Những người đứng nghe ngạc nhiên nhìn nhau: Anh ta hát về mình.
“Đó đâu phải là ngày xuân đẹp,
khi tôi sinh ra trên mảnh đất này.
Đó chỉ là một ngày thu ảm đạm,
kẻ lang thang này cất tiếng chào đời.”
“Mẹ tôi khóc ròng nhìn những bông hoa,
khi mang thai tôi đứa con út ít.
Mẹ tôi nhìn bông hoa đỏ màu lửa,
khi cho tôi bú dòng sữa ngọt ngào.”
Chàng trai bây giờ đã ở giữa vịnh và lại chầm chậm chèo, khuôn mặt trắng nhợt vẫn nhìn xuống mặt nước. Trên bờ không ai nhúc nhích, mọi người chờ đợi.
“Bông hoa đỏ rực trên đường tôi đi,
hoa e ấp nở bừng, ôi đẹp quá;
Vui khôn xiết tôi cài hoa lên ngực,
đâu có ngờ đó chính nỗi buồn đau.”
“Tôi ra đi chính vì bông hoa đỏ,
cửa sau lưng cha giận đóng sập rồi,
mẹ hiền tôi khóc bên thềm nức nở:
nỗi buồn khổ của con đã bắt đầu!”
Có cô gái chùi bên khóe mắt. Tất cả mọi người đều xúc động.
“Đó là bông hoa đỏ màu lửa cháy,
đỏ màu lửa-, ôi hoa đỏ màu lửa!
Thiếu nữ ơi hoa ấy em từng yêu,
thiếu nữ của anh, tội em ở lại!”
Chàng trai quay nhanh mũ và xoay người về phía dòng sông, bắt đầu chèo rất nhanh. Những cái mũ vẫy và khăn bay phấp phới. Chúng phấp phới rất lâu và rất nhiệt tình, nhưng chàng trai đã không còn nhìn lại đằng sau, chỉ tiếp tục chèo, khiến cho nước tung bọt ở phía đầu thanh gỗ.
Chương XII
Nàng tiên cá và Thủy Vương
Dòng nước chầm chậm trôi – nước chảy, sậy đung đưa.
Rừng thông xanh chiếm ngự bờ bên kia của dòng sông, cánh đồng cỏ và lúa mạch giữ cho mình bờ bên này sông.
Giữa những cánh đồng vừa nhắc đến ở trên, cách bờ mấy sải tay, là con đường quan ngoằn nghèo.
Trên con đường quan thiếu nữ trẻ đang bước – bồn chồn, do dự, lúc lúc lại nhìn ra sông.
Thiếu nữ đứng lại. Bè của đội thợ thả gỗ nổi rõ mồn một trên sông, những cây sào chống màu trắng nằm phía bờ bên kia. Và còn một người đàn ông nào đó nữa đang nằm ven rừng, đầu dựa vào cánh tay.
Cô gái nhìn. Người đàn ông không nhúc nhích. Cô vẫn còn ngần ngại, vừa bước đến, lại lùi ngay ra sau. Cuối cùng cô cương quyết rời đường quan bước vào đồng cỏ và mất hút sau bờ mương dẫn nước từ đồng xuống sông.
Niềm vui sướng được gặp lại đang giằng co trong lồng ngực chàng trai giữa sự kiêu hãnh bị tổn thương và nỗi đắng cay. Anh chỉ muốn lướt qua mặt nước, nhào đến đón và ôm chặt thiếu nữ vào lòng mình – không suy nghĩ, không quan tâm đến bất cứ điều gì. Nhưng giữa chừng vẫn có cái gì đó, lạnh buốt và trong vắt như nước sông, chia rẽ hai người.
Cô gái đã đến bờ, dừng lại và nhìn qua mặt nước – không nói một lời, không nhúc nhích.
Chàng trai không thể kìm nén được nữa, và chồm phắt dậy.
“Em đã đến!”, anh nói gần như âu yếm và bước ra bờ sông.
“Em đã đến – em không thể không đến”, cô gái trả lời rất khẽ, gần như không thể vọng sang đến bờ bên kia.
“Còn anh thì không thể không nghĩ đến em…”
Dòng sông chăm chú nhìn cả hai người: “Giá mà mình bị đóng băng vào lúc này!”
“Anh không thể tìm cách nào qua đây được một lúc ư?” Cô gái ngập ngừng hỏi.
“Anh cũng đang nghĩ đến điều đó. Nhưng chúng ta không thể ở bên đó, bởi vì thợ đi ăn tối sắp về rồi.” Anh nghĩ trong một thoáng.
“Em không muốn qua đây ư, nếu như anh đưa em qua – ở đây có rừng? Em có dám sang bằng mảng không?”
“Vâng, em qua bằng mảng được.”
Chàng trai lấy sào và tháo mảng ra từ bè lớn – mảng là hai mảnh gỗ thông nhỏ được ghép lại – và chèo nhanh sang bờ bên kia.
“Cứ như người em gái đã được chờ đón từ lâu!” Chàng trai nghĩ khi giơ cả hai tay ra cho cô gái và đón cô lên mảng. Cô gái níu chặt tay chàng và nhìn sâu vào đáy mắt, nhưng không nói lời nào.
“Bây giờ em phải ngồi lên thanh ngang kia – em không thể đứng được, mảng sẽ chòng chành khi anh chèo.”
Cô gái ngồi, chàng trai chèo.
“Anh đã từng không tin em lại có thể là người bạn như thế!” Chàng trai nói, khi họ cùng bước lên bờ.
“Bạn!” Cô gái nhắc lại và nhìn lên với cái nhìn biết ơn và trìu mến – bởi vì chàng trai đã tìm được đúng tên gọi cho cảm xúc đã đưa cô đến đây và đã khiến cô phải chịu nhiều đau đớn và nghi ngại. Mặt trời đang đi về nhà mình. Hai người vừa nói chuyện nho nhỏ vừa cập vào bờ. Chỉ đến đó họ mới như bừng tỉnh và nhìn nhau kinh ngạc. Dòng sông trống vắng – cả hai chưa ai nghĩ đến việc quay lại bằng cách nào.
“Làm sao bây giờ?” Đôi mắt của cả hai như cùng hỏi.
“Em không thể đi dọc bờ bên này để trở về – điều đó anh rất hiểu.” Cuối cùng chàng trai lên tiếng.
“Vâng. Em không thể đi qua cả Kohiseva-Nhỏ và qua cầu trở về – mà em còn phải lùa bầy bê non về nhà.”
“Mà ở đây không có chỗ nào có thuyền ư?”
“Không đâu.”
Cánh rừng cũng nhìn họ lúng túng, mấy bụi hồng đá bờ bên kia rũ xuống nghĩ ngợi.
“Vậy mà tôi cũng muốn giúp các bạn lắm!” Dòng sông lên tiếng.
Trong mắt chàng trai lóe lên tia táo bạo.
“Em biết bơi không?” Chàng kêu lên khi quay lại phía cô gái.
“Bơi?” Cô gái ngạc nhiên hỏi. Nhưng rồi mắt cô mở to và sáng lên:
“Có! Em biết bơi!”
“Vậy em có dám bơi – với anh, nếu anh mang váy áo của em sang bờ bên kia?” Chàng trai lại hỏi.
Cô gái run lên vì sự táo bạo của lời đề nghị và sự hấp dẫn huyền bí của nó.
“Vâng, em dám bơi – cùng anh!” Cô thốt lên và cả hai nhìn nhau một lúc lâu.
“Em cởi váy áo ở đây!” Chàng trai nói.
“Và cuộn tất cả đồ vào áo, rồi buộc tay áo lại với nhau. Anh cởi đồ ở phía dưới kia. Như thế là được.”
Anh bước nhanh xuống phía dưới. Nhưng cô gái đỏ bừng mặt và nhìn quanh lúng túng, cứ như thể cô vừa hứa một điều gì đó mà cô không thể giữ lời.
Cuối cùng cô bối rối nhìn chàng trai. Anh ngồi trên bờ, quay ra phía khác, và cởi đồ rất nhanh.
“Ôi, sao mình lại trẻ con đến thế!” Cô gái thầm kêu lên và bước nhanh xuống bờ, cúi xuống và vội vã cởi váy áo.
Tiếng khỏa nước – chàng trai gần như mất hút trong đám sậy ven bờ. Chàng tháo ủng và lộn ống ủng lên sau gáy và quàng một dây buộc ủng quanh cổ. Gói quần áo của mình chàng để lên thân ủng và lấy dây ủng kia buộc nó lại dưới cằm.
“Anh xong rồi đấy!” Chàng trai nói to qua bờ vai và nhìn xuống phía dưới dòng sông. Cô gái vội vàng gói đồ vào thân áo. Thân hình trắng trẻo run rẩy vì xấu hổ và niềm vui sướng do sự táo tợn vô bờ đem lại. Nước rẽ ra, bóng trăng trắng chìm xuống dưới sóng nước, cô bơi lên phía trên và giấu mình vào đám sậy.
Chàng trai khỏa nước đi lên phía trên, nụ cười thoáng trên nét mặt và đôi mắt nhìn chằm chằm vào gói quần áo được để lại trên bờ. Chàng với lấy nó bằng một tay, buộc dây xung quanh và để gói váy áo xuống dưới cằm lên trên gói quần áo của mình.
Đó là tất cả gói hàng, được nâng lên cao quá đầu.
“Quần áo ở đó là tốt rồi”, chàng trai khẳng định, “chỉ cần anh không hấp tấp thôi.”
Anh bắt đầu bơi sang bờ bên kia bằng những cái khỏa tay chậm rãi và mạnh mẽ.
Cô gái đứng im phắc trong đám sậy và nhìn chàng trai đang bơi.
“Anh ấy thật dũng cảm, mạnh mẽ và cũng kỳ lạ làm sao!” Cô gái nghĩ. “Sông không cản được, nước không nhấn chìm, tất cả đều theo ý anh. Với người như thế ta không gì phải sợ!”
“Váy áo của cô ấy ở đây!” Chàng trai nghĩ. “Và mình mang đi. Và đó là tình bạn của chúng mình, tình bạn đã bắt đầu và bất chấp tất cả, vì tình bạn ấy mà cái chết bị coi thường, cả nỗi hốt hoảng khôn nguôi trên bờ, những đau đớn và sự khốn khổ – ta vui lòng mang nó!”
Chàng trai đã đến bờ, cởi gói quần áo của thiếu nữ và cẩn thận vứt nó lên bờ. Anh bơi xuống phía dưới và vứt quần áo mình lên đó. “Em vẫn còn ở bên đó à?” Anh kêu lên về phía rặng sậy bờ bên kia – gọi thế, mặc dù cả quãng thời gian vẫn luôn mong đợi là điều đó sẽ xảy ra.
“Vâng”, cô gái trả lời. “Em quên là mình cũng phải bơi – em thấy nhìn anh bơi thật thích.”
“Anh bơi sang đón em không – nếu điều đó làm em thấy an toàn hơn …?”
“Vâng, em sẽ thấy yên tâm hơn”, cô gái trả lời.
Cô không thấy xấu hổ nữa, mặc dù chàng trai nhìn thẳng về phía cô. Cô cảm thấy niềm hân hoan thầm kín mà con người có thể cảm nhận được khi vượt qua giới hạn của thế giới thường ngày để bước vào thế giới của truyện cổ tích và những cuộc phiêu lưu, nơi tất cả đều được phép và thiêng liêng, nơi cảm giác họ là hai nhân vật đang đi trên những con đường riêng và bí ẩn, chính là ngọn lửa tinh lọc, làm tan chảy và hòa quyện làm một.
Chàng trai bơi rất nhanh đến bên cô gái.
“Hệt như Nàng tiên cá trong đám sậy!” Chàng reo lên ngưỡng mộ và ngừng bơi.
“Và Thủy Vương giữa các lớp sóng!” Cô gái đáp lại bằng ánh mắt sáng ngời niềm vui, và nhào xuống nước.
“Em bơi rất thạo Nàng tiên cá ạ!” Chàng trai nói. Họ cùng bơi song song sang bờ bên kia.
Tiếng khỏa nước khe khẽ, đôi vai trần trắng của thiếu nữ nhấp nhô giữa các con sóng và bím tóc dài vẽ những đường cong cong trên mặt nước sáng lấp lánh như vàng ròng trong ánh nắng hoàng hôn.
“Đẹp quá!” Chàng trai thốt lên và nhìn vào mắt cô gái. “Anh chưa bao giờ nhìn thấy cái gì đẹp như thế này!”
“Em cũng vậy”, cô gái xúc động đáp lời.
“Cả chúng tôi cũng vậy!” Cây ven bờ mỉm cười.
“Cả chúng tôi cũng thế!” Những bụi hồng đá bờ bên kia gần gật.
“Cứ như là chúng ta đang bơi trong dòng sông quên lãng,” Chàng trai nói. “Nơi tất cả những gì của ngày hôm qua biến mất, tất cả xấu xa và đau khổ bị cuốn trôi và chúng ta biến thành những mảnh nho nhỏ thuộc về thiên nhiên do Chúa trời tạo dựng đang mừng vui xung quanh chúng ta.”
“Em cũng cảm thấy như vậy”, cô gái đáp và càng xúc động hơn.
Họ lặng lẽ bơi vào bờ.
“Dòng sông này sao hẹp vậy!” Chàng trai thốt lên và buồn bã bơi ra xa tìm quần áo của mình.
Anh vội vã mặc quần áo và chạy lại bên cô gái.
“Anh có được vắt nước trong bím tóc em không?” Anh dịu dàng hỏi.
Cô gái đáp lại bằng mắt. Những giọt nước như những giọt bạc lăn tròn qua các ngón tay chàng trai.
“Và bây giờ chúng ta đã phải xa nhau hay sao?” Olavi nói, giọng run lên đầy cảm xúc … “Để anh tiễn em lên đến đường quan.”
Anh nhìn ra sông một lần nữa với ánh mắt buồn buồn, như để thu mãi vào tâm trí mình quang cảnh dòng sông. Họ bước qua bờ mương không nói một lời, hướng tới ven đường và đứng lại đó.
“Chúa ơi!” Chàng trai kêu lên và nắm lấy cả hai tay cô gái, “Chia tay em sao lại khó đến thế này!”
“Với em còn khó hơn!” Phải vất vả lắm cô gái mới thốt lên được.
“Liệu anh có bao giờ quên được em, em và buổi tối hôm nay?”
Mắt cô gái chớp nhanh, cô vội cúi đầu xuống.
“Kyllikki!” Chàng trai nói, giọng run run vì vô vọng. “Em đừng giấu mắt mình đi như thế! – Kyllikki …?” Anh lại nói, niềm hy vọng và sự ngần ngại hiện rõ trong ánh mắt – anh nhẹ nhàng gỡ tay mình ra và đặt chúng lên hông cô gái như hỏi thầm.
Thân hình cô gái rung lên – đôi cánh tay đặt lên trên bờ vai chàng trai và chầm chậm vòng xung quanh cổ chàng.
Một niềm ngất ngay trào dâng trong lòng chàng trai. Anh nóng bỏng xiết chặt cô vào lòng, nâng cô lên cao – vòng tay cô gái càng chặt hơn quanh cổ chàng trai.
Chàng trai nhìn ánh mắt cô gái dịu êm và thay đổi – Anh như chóng mặt và đặt cô xuống đất.
“Anh được phép không …?” Ánh mắt chàng hỏi.
“Được!” Ánh mắt cô gái trả lời – hai đôi môi chạm nhau.
Khi cuối cùng anh rời được ra, cả khuôn mặt cô gái thay đổi đến mức cứ như đó là mặt người khác – giọt máu bé xíu ứa ra trên môi dưới mềm mại.
Chàng trai xuýt kêu lên vì hoảng sợ.
Nhưng rồi sự mê mẩn không thể giải thích nổi chiếm ngự anh: giọt máu đó là con dấu bí ẩn của tình bạn bí ẩn nhất và sâu thẳm nhất – bằng nụ hôn say đắm anh nuốt vào mình giọt máu đó và quên mình là ai trong cái hôn, và mong muốn là cả thế gian chìm đắm đi trong giây phút ấy. Anh không thể nói thêm được lời nào, và cũng không biết anh phải ở đó hay ra đi. Mắt anh tối sầm, và anh bước đi lảo đảo như kẻ say, không dám đến một lần nhìn lại sau.
Bùi Việt Hoa dịch
———–
[1] dặm: đo khoảng cánh cũ ở Phần Lan, khoảng 10 km
VietvaFin 